కేరళ : కేరళ అసెంబ్లీలో 2024-25 ఆర్థిక సంవత్సరానికి బడ్జెట్‌ను ఆర్థిక మంత్రి కె.ఎన్. బాలగోపాల్ సోమవారం ప్రవేశపెట్టారు. బడ్జెట్ ప్రజెంటేషన్‌లో రాష్ట్రానికి “పన్ను వాటాల తిరస్కరణ” కోసం కేంద్ర ప్రభుత్వంపై తీవ్రంగా ఆయన విరుచుకుపడ్డారు. రాష్ట్రానికి రావాల్సిన పన్నుల వాటా సుమారు రూ.57 వేల కోట్లు కేంద్రం కోత పెట్టడంతో రాష్ట్రం తీవ్ర ఇబ్బందులు ఎదుర్కొందని తెలిపారు. ఇది “విజయవంతమైన కేరళ మోడల్‌ను నాశనం చేసే కుట్రలో భాగం” అని ఆయన పేర్కొన్నారు. కేరళ అభివృద్ధి నమూనా అధిక మానవ అభివృద్ధి సూచికను నిర్ధారిస్తుందని, స్థిరమైన అభివృద్ధి లక్ష్యాలలో ముందుకు సాగిందని ఆయన అన్నారు.
ఫిబ్రవరి 2న కేరళ అసెంబ్లీలో సమర్పించిన ఆర్థిక సమీక్ష నివేదికలో 2022-23లో స్థూల రాష్ట్ర దేశీయోత్పత్తి (GSDP) స్థిరమైన ధరలతో 6.6%తో రాష్ట్ర ఆర్థిక వ్యవస్థ స్థిరమైన వృద్ధిని నమోదు చేసిందని ఆయన గుర్తు చేశారు.
- బడ్జెట్ – హైలైట్స్………..
ఆదాయం – రూ. 1,38,655 కోట్లు, వ్యయం – రూ. 1,84,327 కోట్లు
రెవెన్యూ లోటు రూ.27,846 కోట్లు (రాష్ట్ర స్థూల దేశీయోత్పత్తిలో 2.12 శాతం)
ద్రవ్య లోటు రూ. 44,529 కోట్లు (జిడిపిలో 3.4 శాతం)
పన్నుల ఆదాయం రూ.7845 కోట్లు, పన్నేతర ఆదాయం రూ.1503 కోట్లు పెరగాలని లక్ష్యంగా పెట్టుకున్నారు.
- 3 లక్షల కోట్ల విలువైన పెట్టుబడులు
వచ్చే మూడేళ్లలో ప్రభుత్వం రూ.3 లక్షల కోట్ల పెట్టుబడులను ఆకర్షించనుంది.
- మత్స్యకారుల కుటుంబాలకు పునరావాసం
ఓడరేవు ప్రాజెక్టు కోసం నిర్వాసితులైన మత్స్యకారుల కుటుంబాలకు కేరళ ప్రభుత్వం పునరావాసం కల్పిస్తుందని ఆర్థిక మంత్రి తెలిపారు.
1970లలో చైనాలో ప్రారంభించిన ప్రత్యేక అభివృద్ధి జోన్ల నమూనాను కేరళ అనుసరించాలని యోచిస్తోంది.
- బయటి నుంచి విద్యార్థులను ఆకర్షించేలా చర్యలు
కేరళలో ప్రొఫెషనల్ కోర్సులను అభ్యసించేందుకు రాష్ట్రం వెలుపలి విద్యార్థులను ఆకర్షించేందుకు చట్ట సంస్కరణలు అందుబాటులోకి వచ్చాయి.
టూరిజం, ఐటీ, స్టార్టప్ ఎకోసిస్టమ్ కొత్త కేరళ ఆర్థిక వ్యవస్థకు కీలకం.
- కేరళీయంకు రూ.10 కోట్లు
2024-25లో కేరళీయం నిర్వహించడానికి రూ.10 కోట్లు కేటాయించారు. పారిశ్రామిక-వాణిజ్య ఛార్జీలు కేరళీయంలో భాగంగా ఉంటాయి.
- డిజిటల్ యూనివర్శిటీ కోసం…
సైన్స్ అండ్ టెక్నాలజీ రంగంలో నిశబ్ద విప్లవం కోసం ఉన్నత విద్యా రంగం ఉందని ఆర్థిక మంత్రి ప్రశంసించారు. కేరళ డిజిటల్ యూనివర్శిటీలో అభివృద్ధి చేసిన కైరాలీ చిప్ ని ఉదహరించాడు. కేరళ డిజిటల్ యూనివర్శిటీ స్కాలర్‌షిప్, పలు కార్యక్రమాల కోసం ఆక్స్‌ఫర్డ్ విశ్వవిద్యాలయంతో ఒప్పందం కుదుర్చుకుంది.
- విద్యా రంగంలో మరిన్ని కేటాయింపులు
- APJ అబ్దుల్ కలాం టెక్నలాజికల్ యూనివర్శిటీ కింద మూడు సెంటర్ ఆఫ్ ఎక్సలెన్స్‌లను స్థాపించడానికి రూ.10 కోట్లు కేటాయించారు.
- 20 గమ్యస్థానాలలో పర్యాటకాన్ని పెంచడానికి ప్రభుత్వం రూ. 50 కోట్ల పెట్టుబడి
- వ్యవసాయ రంగానికి రూ.1698 కోట్లు కేటాయింపు
- మత్స్య రంగానికి రూ.227.12 కోట్లు కేటాయింపు
- నేల మరియు నీటి సంరక్షణ కార్యక్రమాలకు రూ.83.99 కోట్లు కేటాయించారు
- తీరప్రాంత అభివృద్ధికి రూ.136.9 కోట్లు కేటాయింపు
- గ్రామీణాభివృద్ధికి 1768.32 కోట్లు.
- ఉపాధి హామీలో 10.50 కోట్ల కూలీ రోజుల లక్ష్యం. దీనికి రాష్ట్ర వాటా 230.10 కోట్లు.
- నవంబర్ 2025 నాటికి కేరళ తీవ్ర పేదరికం లేని రాష్ట్రంగా మారుతుంది.
- కుటుంబశ్రీకి 42. 265 కోట్లు
- ప్రభుత్వ విద్యా రంగానికి 1736.63 కోట్లు
- ఉన్నత విద్యా రంగానికి 456.71 కోట్లు.
- ప్రజారోగ్య రంగానికి 2052.23 కోట్లు
- మార్చి 31, 2025 నాటికి, LIFE పథకం కింద 5 లక్షల ఇళ్లను పూర్తి చేయడం లక్ష్యం. వచ్చే ఏడాదికి 1132 కోట్లు.
- సీనియర్ సిటిజన్లకు వృద్ధాప్య స్నేహపూర్వక గృహాల పథకం.
- MN లక్ష వీడు భవన్ పథకం కింద 9004 ఇళ్లను నివాసయోగ్యంగా మార్చడానికి 10 కోట్లు.
- కాసర్‌గోడ్, ఇడుక్కి మరియు వాయనాడ్ ప్యాకేజీలకు ఒక్కొక్కటి 49. 75 కోట్లు
- శబరిమల మాస్టర్ ప్లాన్ కోసం 27.60 కోట్లు.
- సహకార రంగానికి 134.42 కోట్లు.
- నీటిపారుదల, వరద నియంత్రణ మరియు తీర నిర్వహణ కోసం 52. 588.85 కోట్లు.
- విద్యుత్ రంగానికి 1150.76 కోట్లు (2024-25).
- సౌరశక్తి ద్వారా వెయ్యి మెగావాట్ల స్థాపిత సామర్థ్యాన్ని సాధించడం లక్ష్యం.
- KSRTCకి 1120.54 కోట్లు
- దటీ ప్రాజెక్ట్ కోసం 400 కోట్లు.
- పరిశ్రమలు మరియు ఖనిజాల రంగానికి 1729.13 కోట్లు.
- మధ్యతరహా మరియు భారీ పరిశ్రమలకు 773.09 కోట్లు.
- కొచ్చి మెరైన్ రోడ్‌లో 2150 కోట్ల అంతర్జాతీయ వాణిజ్య సముదాయం
జీడి పరిశ్రమకు 60. 53.36 కోట్లు.
జీడిపప్పు ఫ్యాక్టరీ పునరుద్ధరణకు 61. 2 కోట్లు
- జీడిపప్పు బోర్డుకు రివాల్వింగ్ ఫండ్‌గా 40.81 కోట్లు
- చేనేత రంగానికి 63. 51.89 కోట్లు.
- ఆరోగ్య మరియు భద్రత నిధి ప్రజల భాగస్వామ్యంతో ఏర్పాటు చేయబడుతుంది.
- స్మార్ట్ సిటీ మిషన్ ప్రాజెక్ట్ అమలు కోసం 100 కోట్లు
- ప్లాంటేషన్ కార్మికుల సహాయ నిధి 1.1 కోట్లు
- కొబ్బరి పరిశ్రమకు 107.64 కోట్లు
- ఖాదీ పరిశ్రమకు 14.80 కోట్లు
- అంగన్‌వాడీ ఉద్యోగులకు రూ.2 లక్షల వరకు కవరేజీ ఉన్న కొత్త ఆరోగ్య బీమా పథకం.
